Czy mierzymy się z kryzysem? Rynek pracodawcy vs pracownika. 2023 w pigułce.

Rok 2023 przyniósł ze sobą dla każdego z nas różnorodne doświadczenia na polskim rynku pracy, zależne od branży, w której pracujemy. W celu lepszego zrozumienia sytuacji, Nicole Tomanek – nasza Head of People & Culture rozmawiała z Barbarą Kowalewską, CEO w IT Leaders oraz HR Business Consultant i CEO w Talent Solution, specjalistką w dziedzinie rekrutacji w branży IT i nie tylko.

Kryzys odmieniamy przez wszystkie przypadki ale warto nałożyć na tę sytuację dane. I to pokazuje jasno, że nie można stawiać tak naprawdę dzisiaj żadnej z grup ani pracownika ani pracodawcy w uprzywilejowanej sytuacji – mówi Barbara.

Bezrobocie: Rekordowe niskie wskaźniki

W 2023 roku odnotowano rekordowo niskie bezrobocie według badań Eurostatu, gdzie Polska plasuje się w czołówce UE obok Malty i Czech. Według GUS-u, ogólnokrajowy poziom bezrobocia wynosi zaledwie 5%. W porównaniu do ostatniego kryzysu dziesięć lat temu, gdzie stopa bezrobocia wynosiła 13%, obecna sytuacja jest zdecydowanie stabilniejsza. W ciągu ostatniej dekady, Polska skorzystała z dotacji Unii Europejskiej, co przełożyło się na rozwój digitalizacji. Ten trend, wsparty również erą cyfryzacji, skłania firmy do inwestowania w nowe rozwiązania.

Kryzys czy przemiany rynkowe?

Pytanie, czy obecna sytuacja to kryzys czy też po prostu zmiany na rynku pracy, pozostaje otwarte. Barbara podkreśla, że dzisiaj trudno jednoznacznie stwierdzić, czy pracodawcy czy pracownicy są w lepszej sytuacji. W ostatnich latach, rynek pracy przeszedł znaczące przemiany.

Boom w 2020

W czasie pandemii, zwłaszcza w 2020 roku, zauważalny był boom w sektorze IT i innych branż, które zaczęły intensywnie digitalizować swoje rozwiązania. Przejście z pracy offline na online spowodowało wzmożone zatrudnienie specjalistów, zwłaszcza w branży IT, gdzie popyt na ekspertów był ogromny. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w okresie boomu firmy zatrudniały specjalistów na zapas, przygotowując się na ewentualne zlecenia. To powodowało dużą konkurencję między firmami o najlepszych specjalistów.

Zmiany sytuacji na rynku pracy po wybuchu wojny w Ukrainie w 2022

Początek 2022 roku zaznaczył się wybuchem wojny na Ukrainie, co miało wpływ na sytuację na polskim rynku pracy. Choć projekty nadal były realizowane, to niepewność zaczęła kształtować rynek. Fundusze, głównie skierowane na rozwój, zostały ograniczone, co wpłynęło na dynamiczne zmiany w niektórych sektorach.

Racjonalne Podejście do zatrudnień

W 2022 roku firmy zaczęły bardziej racjonalnie podchodzić do procesu zatrudniania. Wzrost inflacji, kosztów energii i paliw sprawiły, że koszty prowadzenia biznesu znacząco wzrosły. Firmy z różnych branż, zarówno IT, jak i inne, doświadczyły również presji na podwyżki dla pracowników. W rezultacie nie mamy jednoznacznego rynku pracodawcy czy pracownika, a sytuacja zaczyna się normalizować.

Nadprodukcja Rekrutacji w Branży IT

W roku 2022 branża IT cieszyła się nieustającym zapotrzebowaniem na programistów, generując tym samym wpływy na wiele innych sektorów gospodarki. Jednak, nadprodukcja rekrutacji była widoczna, a rekruterzy musieli zwiększyć wysiłki, aby znaleźć odpowiednie oferty pracy dla kandydatów. Normalizacja rynku skłoniła do bardziej aktywnego podejścia do poszukiwania pracy, zmuszając rekruterów do podejmowania bardziej zaawansowanych działań niż wcześniej.

Normalizacja a zmiana postaw

Normalizacja sytuacji na rynku pracy nie oznaczała kryzysu czy bezrobocia, ale zaznaczyła zmianę postaw i podejść. Rekruterzy i kandydaci musieli dostosować się do nowej rzeczywistości, gdzie proces rekrutacyjny wymagał większego zaangażowania i staranności. Zamiast nadmiernego przyspieszenia, teraz kluczowe stało się aktywne uczestnictwo w poszukiwaniu pracy, tworzenie profesjonalnych CV i podejmowanie konkretnych kroków ku zatrudnieniu.

Obecnie trwa rynek kompetencji

Normalizacja sytuacji na rynku pracy miała znaczący wpływ na decyzje pracodawców w kontekście zatrudnienia. Firmy, świadome obecnej sytuacji, planowały budżety na rok 2023 z większą ostrożnością, traktując zatrudnienie jako inwestycję oczekującą konkretnych rezultatów. Wzrost świadomości rynku kompetencji sprawił, że firmy skupiają się teraz na wartości, jaką nowy pracownik może przynieść.

Perspektywa pracowników

W 2023 roku zauważalne jest bardziej ostrożne podejście pracowników do zmian zawodowych. Nie jest już tylko kwestią zgodności wynagrodzenia, a raczej bezpieczeństwa zatrudnienia. Ludzie stali się bardziej świadomi, szukając stabilności w nowych miejscach pracy. Podejście „kasa musi się zgadzać” ustępuje miejsca ocenie bezpieczeństwa i kultury organizacyjnej.

Wzrost wartości kultury organizacyjnej

Warto zauważyć, że ludzie coraz bardziej kierują się kulturą organizacyjną przy podejmowaniu decyzji o zmianie pracy. Poszukiwanie miejsc z lepszą atmosferą i korzystnym środowiskiem pracy staje się istotnym elementem wyboru pracodawcy. Firmy zatrudniające się budowaniem dobrej kultury organizacyjnej zyskują przewagę w rekrutacji.

Zmiany wynagrodzeń a inflacja

Początek roku przyniósł znaczne zmiany w oczekiwaniach co do wynagrodzeń. Ludzie szukali wyższych zarobków, często motywowani wzrostem inflacji, która osiągnęła blisko 19% w lutym. Podwyżki stały się odpowiedzią na drożejące kredyty i zobowiązania finansowe związane z inwestycjami, które wcześniej były zasilane niskimi stopami procentowymi. Ludzie nie tylko szukali lepszego miejsca pracy, ale także takiego, gdzie mogliby zarobić wystarczająco dużo, aby sprostać swoim finansowym zobowiązaniom.

Nowa norma w IT?

Nowa rzeczywistość w branży IT wyznacza nowe standardy, a kryzys przyczynił się do istotnych zmian w podejściu firm do zatrudniania. Teraz liczą się dane i efekty działań, firmy poszukują TOP talentów, a kandydaci z większym zaangażowaniem zyskują przewagę. Obok programowania, specjalizacje takie jak Security, Analityka danych, AI i Administracja IT zyskują na znaczeniu. Wynagrodzenia stabilizują się na poziomie rzeczywistych umiejętności i wyników, a wejście do branży dla kandydatów Entry wymaga widocznej pasji i zaangażowania. Rekrutacja coraz bardziej przenosi się na platformy społecznościowe, a umiejętność korzystania z AI staje się kluczowa. Działania proaktywne, zrozumienie biznesu i umiejętności z obszaru Employer Branding są obecnie cenione.

Rekomendacje dla Rekruterów IT i nie tylko

Wykorzystaj swoje atuty które nabyłeś w drodze ścieżki zawodowej:

1. Kreatywność w poszukiwaniu kandydatów

Kreatywność stała się kluczowym elementem rekrutacji w znormalizowanym rynku, gdzie konkurencja o specjalistów jest mniejsza. Wykorzystywanie różnorodnych narzędzi, takich jak zaawansowane wyszukiwania, social media, czy networking, staje się ważne. Rekruterzy powinni rozwijać nieszablonowe metody dotarcia do kandydatów.

2. Umiejętności biznesowe i marketingowe:

Wiedza biznesowa i umiejętności marketingowe stają się równie ważne co umiejętności narzędziowe. Rekruterzy powinni być w stanie działać na pograniczu marketingu, budując employer branding i prezentując oferty pracy w atrakcyjny sposób. Zrozumienie biznesu i jego potrzeb to klucz do skutecznej rekrutacji.

3. Wartość umiejętności miękkich:

Umiejętności miękkie są podstawą rekrutacji. Prezentacja oferty, budowanie relacji z kandydatami, efektywne komunikowanie się stają się kluczowymi elementami sukcesu. Wartością dodaną jest również umiejętność efektywnego działania w obszarze employer branding.

4. Rozwinięcie umiejętności HR Biznes Partnera:

Dla rekruterów wewnętrznych, rozwinięcie się w kierunku HR Biznes Partnera staje się atrakcyjną opcją. Wspieranie menadżerów, budowanie kultury organizacyjnej i zaangażowanie pracowników to kluczowe zadania. Rekruterzy wewnętrzni powinni rozwijać umiejętności w obszarze HR biznesu.

5. Wcześniejsze doświadczenia rekrutera

Doświadczenie w obszarze marketingu i sprzedaży wnosi do rekrutacji unikalne umiejętności, które mogą być kluczowe w budowaniu relacji z kandydatami i skutecznym pozyskiwaniu najlepszych talentów. Rekruterzy z tych obszarów mają potencjał do wykorzystania swoich umiejętności w dynamicznym środowisku rekrutacyjnym.

Ja mogę się podzielić swoim doświadczeniem, kiedy ja wchodziłam na rynek pracy panowała wręcz obsesja „specjalizacji”. Było to bardzo podkreślane, że trzeba być konkretnym i wąsko wyspecjalizowanym i nie można mieć rozbieżności – zasada „wszystko albo nic”. Uważam, że właśnie nie należy się tego wstydzić i wręcz podkreślać swoją wszechstronność jako duży atut – mówi Nicole.

Co można poradzić osobie startującej w IT?

Zanim wejdziesz do branży IT, zrozum, co Cię motywuje – czy to pasja do programowania, rozwój czy fascynacja technologią. Znajdź obszary zainteresowań, takie jak front-end, back-end czy bezpieczeństwo IT. Stwórz własny projekt, zdobywając praktyczne doświadczenie cenione przez pracodawców. Dołącz do społeczności IT online, uczestnicz w projektach open source na GitHubie, co może ułatwić znalezienie pracy. Buduj relacje oraz aktywność online na LinkedIn. Uczestnictwo w lokalnych spotkaniach i konferencjach umożliwi budowanie kontaktów i zdobywanie wiedzy. Oprócz twardych umiejętności technicznych, rozwijaj umiejętności miękkie, takie jak komunikacja i współpraca. Podsumowując, wejście do branży IT to nie tylko zdobywanie umiejętności, ale także budowanie relacji i elastyczność w podejściu do różnych obszarów.

Podsumowanie stanu rynku pracy

Raporty wskazują na pozytywne trendy z nadwyżką firm zatrudniających, co sugeruje stabilizację i rozwój rynku pracy. Po okresie letnim firmy aktywnie pozyskują nowe projekty, zwiększając ożywienie rynku, szczególnie w branży IT.

Badania ukazują, że 16% firm planuje zwiększenie zatrudnienia, podczas gdy jedynie 16% zamierza dokonywać zwolnień. To oznacza większe skłonności do rozwoju zespołów niż redukcji.

Przewidywane inwestycje po pandemii mogą skutkować wzrostem sektorów takich jak budownictwo, usługi i materiały. Branża IT utrzymuje silne perspektywy zatrudnienia, zachowując zapotrzebowanie na różne obszary.

Oczekuje się obniżki stóp procentowych, co wpłynie na koszty kredytów, motywując firmy do inwestycji i zwiększenia zatrudnienia.

Warto zauważyć, że firmy stawiają na bardziej racjonalne zatrudnianie, kładąc nacisk na kreatywność, umiejętności miękkie i zdolność tworzenia wartości.

Zmiana postaw kandydatów objawia się większą ostrożnością, skupieniem na bezpieczeństwie zatrudnienia i kulturze organizacyjnej. Podsumowując, rynek pracy przemienia się pozytywnie, a inwestycje po pandemii oraz oczekiwane obniżki stóp procentowych dodatkowo wpłyną na ożywienie gospodarki i perspektywy zatrudnienia.

Kluczowym elementem na rynku pracy jest obecnie równowaga między oczekiwaniami pracodawców a potrzebami pracowników. Dynamika ta wymaga elastyczności i gotowości do dostosowywania się do zmieniających się warunków.

Również kwestia dbania o kulturę organizacyjną i zapewniania równowagi między pracą a życiem prywatnym jest istotna w kontekście zachowań pracodawców, zwłaszcza w dobie wzmożonego zainteresowania tym aspektem ze strony pracowników.