pl

KOMPENDIUM WIEDZY Społeczność AskHenry
dla Ukrainy.

Poniżej znajdują się najważniejsze, podstawowe informacje dotyczące sytuacji prawnej, administracyjnej i społecznej obywateli Ukrainy przyjeżdżających do Polski. Mamy nadzieję, że przyda się to Wam, Waszej rodzinie, sąsiadom czy współpracownikom. Strona będzie na bieżąco aktualizowana.

Informacje ogólne:

1. Na jakiej podstawie można obecnie przekroczyć granicę polsko – ukraińską?

Przekroczenie granicy jest obecnie możliwe na podstawie:

  • decyzji wydanej przez Komendanta Głównego Straży Granicznej przy przekraczaniu granicy – w takiej sytuacji osoby przekraczające granicę mają 15 dni na zalegalizowanie swojego pobytu poprzez złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt;
  • ruchu bezwizowego (na podstawie paszportu biometrycznego; brak innych wymogów);
  • wizy krajowej (D) lub wizy Schengen (C) albo dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen;
  • posiadania zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE oraz własnej karty pobytu;
  • wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej (nadanie statusu uchodźcy) – składany na polskim przejściu granicznym.

2. Dostępne ośrodki przyjmujące w Polsce:

Obywatele Ukrainy, po przekroczeniu granicy mogą udać się do najbliższego ośrodka przyjmującego,

oferującego tymczasowe zakwaterowanie, wyżywienie i pomoc medyczną. W takim ośrodku można również otrzymać niezbędne informacje. Lista ośrodków:

  • Dorohusk-Jagodzin – Pałace Suchodolskich Gminny Ośrodek Kultury i Turystyki; ul. Parkowa 5, 22-175 Dorohusk –osiedle
  • Dołhobyczów-Uhrynów – Przygraniczne Centrum Kultury i Rekreacji; ul. Spółdzielcza 8, 22-540 Dołhobyczów
  • Zosin-Uściług – Zespół Szkół w Horodle, ul. Piłsudskiego 58, 22-523 Horodło
  • Hrebenne-Rawa Ruska – Szkoła Podstawowa w Lubyczy Królewskiej; ul. Jana III Sobieskiego 5, 22-680 Lubycza Królewska
  • Korczowa-Krakowiec – Świetlica; Korczowa 155, 37-552 Korczowa
  • Medyka-Szeginie – Hala sportowa, Medyka 285, 37-732 Medyka
  • Budomierz-Hruszew – Szkoła Podstawowa w m. Krowica Sama 183, 37-625 Krowica Sama
  • Krościenko-Smolnica – Była Szkoła Podstawowa w Łodynie; Łodyna 41, 38-700 Ustrzyki Dolne

Obecnie czas oczekiwania na granicy wynosi przeciętnie od kilku do kilkunastu godzin, dlatego Należy przygotować jedzenie, wodę, ciepłą odzież i niezbędne lekarstwa.

3. Jak zalegalizować pobyt na terenie Polski?

Obywatele Ukrainy, którzy opuścili swoją ojczyznę od dnia 24.02.2022 r. mogą legalnie przebywać w Polsce przez 18 miesięcy (art. 2 ust. 1). Takie rozwiązanie dotyczy, osób które przybyły do Polski bezpośrednio z Ukrainy i zadeklarowały zamiar pozostania na terytorium Polski.

  • 3a. Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, a legalizacja pobytu:

Legalny pobyt w Polsce przez okres 18 miesięcy na podstawie przepisów omawianej ustawy nie dotyczy osób, które złożyły wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej lub zadeklarowały zamiar złożenia takiego wniosku. W tym przypadku pobyt tych osób uznawany jest za legalny na podstawie odrębnych przepisów.

  • 3b. Zezwolenie na pobyt, a legalizacja pobytu:

Podobnie sytuacja wygląda z osobami, które mają już inne tytuły pobytowe, takie jak zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt czasowy, status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zgodę na pobyt tolerowany. W takich przypadkach osoby te mogą przebywać w Polsce legalnie na podstawie przepisów szczególnych.

  • 3c. Osoby niezarejestrowane przez Straż Graniczną:

Osoby, które nie zostały zarejestrowane przez Straż Graniczną i nie otrzymały potwierdzenie przekroczenia granicy, mają termin 60 dni od momentu wjazdu do Polski na dopełnienie obowiązku zarejestrowania pobytu. Wniosek może zostać złożony w dowolnym organie gminy. W konsekwencji rejestracji osobom takim zostanie nadany numer PESEL.

  • 3d. Jak uzyskać numer PESEL?

Wniosek o nadanie numeru PESEL należy złożyć w dowolnym urzędzie gminy. Formularz jest dostępny do pobrania – [tutaj] lub można też skorzystać z gotowych wydruków, które znajdują się w urzędzie. Przy składaniu wniosku o nadanie numeru PESEL należy mieć przy sobie:

  • dokument podróży, Kartę Polaka lub inny dokument ze zdjęciem umożliwiający ustalenie tożsamości,
  • w przypadku osób poniżej 18 roku życia – także dokument potwierdzający urodzenie,

Do wniosku potrzebne jest również zdjęcie. Fotografię można jednak wykonać nieodpłatnie w siedzibie urzędu. Od osób, które ukończyły 12. rok życia i złożą wniosek o PESEL dla obywatela Ukrainy, będą pobierane również odciski palców. PESEL dla uchodźcy z Ukrainy wydawany jest bezpłatnie.

4. Jak złożyć wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej?

Na polskiej granicy istnieje możliwość złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w celu uzyskania statusu uchodźcy. Wniosek taki można również złożyć później, w dowolnym momencie pobytu w Polsce. Dzięki temu dokumentowi pobyt osoby, która złożyła powyższy wniosek, będzie legalny. Wniosek ten ma jednak pewne ograniczenia, np. osoby, które się o niego ubiegają:

  • nie będą mogły przekraczać granicy Polski i wjeżdżać do innych krajów, oraz
  • nie będą mogły pracować w Polsce przez pierwsze 6 miesięcy.

 

5. Kto może podjąć pracę w Polsce?

Każdy obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie w Polsce może legalnie podjąć pracę, a pracodawcy zobowiązany będzie w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy powiadomić Powiatowy Urząd Pracy o powierzeniu wykonywania pracy przez obywatela Ukrainy. Powiadomienie będzie następowało przez portal praca.gov.pl.

Obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny, są również uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich zasadach jak Polacy, pod warunkiem uzyskania numeru PESEL.

 

6. Czy obywatele Ukrainy mają dostęp do świadczeń socjalnych?

Obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny, mają prawa do następujących świadczeń rodzinnych:

  • świadczeń rodzinnych;
  • świadczenia wychowawczego 500+;
  • świadczenia dobry start;
  • rodzinnego kapitału opiekuńczego;
  • dofinansowania obniżenia opłaty rodziców za pobyt dziecka w Żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna;
  • opieki medycznej udzielanej na terytorium Polski z pewnymi wyjątkami przewidzianymi ustawą.

Uchodźcom przysługuje także specjalne, jednorazowe świadczenie w wysokości 300 PLN.

 

7. Jak starać się o świadczenie wychowawcze 500+?

Obywatele Ukrainy, który na stałe zamieszkuje w Polsce mogą korzystać ze świadczenia 500+. Do wniosku obywatel Ukrainy powinien dołączyć dokument potwierdzający legalność pobytu w Polsce i dostęp do rynku pracy. Świadczenie wychowawcze rodzic może otrzymać na każde dziecko do ukończenia przez nie 18 lat, jeśli dziecko mieszka z nim wspólnie oraz pozostaje na jego utrzymaniu.

Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć elektronicznie przez PUE ZUS, portal Emp@tia oraz przez bankowość elektroniczną wielu polskich banków.

 

8. Jak starać się o jednorazowe wsparcie na utrzymanie?

Obywatele Ukrainy mogą ubiegać się o pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 PLN na osobę. Zgodnie z projektem ustawy jest ono przeznaczone na wydatki na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. Taka forma pomocy przyznawana jest na wniosek złożony w ośrodku pomocy społecznej gminy właściwej według miejsca pobytu.

 

9. Czy dzieci/studenci mogą podjąć naukę w Polsce?

Dzieci w wieku od 7 – 18 lat mają prawo do bezpłatnej nauki w polskiej szkole. Więcej informacji można uzyskać pod numerem 22 34-74-708 lub pisząc email na adres: ukraina–szkola@mein.gov.pl

Przewidziano również szereg udogodnień dla studentów, w tym możliwość ubiegania się o stypendium socjalne i kredyty studenckie, możliwość kontynuowania studiów w Polsce i to nawet mimo braku kompletnej dokumentacji w tym zakresie.

 

10. Czy obywatele Ukrainy mogą korzystać z pomocy lekarskiej?

  • Obywatele Ukrainy mają bezpłatny dostęp do polskiej służby zdrowia na takich samych zasadach, co obywatele polscy, bez żadnych opłat.

Jeśli osoba taka źle się czuje, choruje, potrzebuje leków na receptę powinna udać się do publicznej przychodni lekarskiej lub zadzwoń na numer +48 800-190-590. Kontakt tam możliwy jest także po ukraińsku i rosyjsku.

Jeśli problemy zdrowotne wystąpią wieczorem i w nocy (w godz. 18.00 – 8.00) lub w weekend lub święta, czyli poza godzinami pracy przychodni lekarskich, osoba taka otzryma poradę lekarza przez telefon. Należy zadzwonić pod numer +48 800-137-200. Kontakt tam możliwy jest także po ukraińsku i rosyjsku. Rozwiązanie to dotyczy obywatela Ukrainy, który posiada zaświadczenie wystawione przez Straż Graniczną RP lub odcisk stempla Straży Granicznej RP w dokumencie podróży, potwierdzające legalny pobyt na terytorium RP, po przekroczeniu granicy od 24 lutego 2022r.

  • Przychodnie świadczące darmową opiekę:
    • Bezpłatną pomoc medyczną dla obywateli Ukrainy można uzyskać w 50 placówkach PZU Zdrowie. Więcej szczegółów na stronie – PZU
    • Pilną i doraźną pomoc medyczną dla obywateli Ukrainy świadczy także Grupa LUX MED. W tym celu powstała polsko-ukraińska infolinia pod nr tel. (+48) 22 45 87 007 (czynna codziennie w godzinach 9.00 -17.00) oraz adres mailowy ua.kontakt@luxmed.pl. Więcej szczegółów – LUX MED.

 

11. Czy przedłużono terminy ważności wiz/kart pobytu?

Na mocy tzw. specustawy przedłużono do 31 grudnia 2022 r. ważność aktualnych dokumentów pobytowych obywateli Ukrainy (wiz, kart pobytu).

 

12. Podróż ze zwierzętami przez granice.

Opiekunowie zwierząt mogą przewozić zwierzęta bez żadnych przeszkód (psy, koty, fretki). Nie trzeba okazać na granicy kompletu dokumentów weterynaryjnych. Zwierzęta będą mogły zostać zbadane pod kątem wścieklizny i zaszczepione w Polsce, na koszt budżetu państwa.

 

13. Darmowe przejazdy PKP

  • Z bezpłatnych przejazdów mogą korzystać wyłącznie obywatele Ukrainy, którzy przekroczyli granicę 24.02.2022 roku lub później i zaliczają się do poniższych grup:
    • dzieci i młodzież do lat 18,
    • kobiety (bez względu na wiek),
    • mężczyźni powyżej 60. roku życia,
    • mężczyźni w wieku 18–60 lat, którzy są osobami z niepełnosprawnością lub osobami o ograniczonej sprawności ruchowej.
  • Z bezpłatnych przejazdów można korzystać w klasie 2 pociągów TLK i IC w wagonach z miejscami do siedzenia w relacjach od i do:
    • Chełma,
    • Dorohuska,
    • Hrubieszowa,
    • Jarosławia,
    • Lublina,
    • Przemyśla,
    • Rzeszowa,
    • Zagórza.
  • Obywatel Ukrainy może skorzystać z bezpłatnych przejazdów, pod warunkiem że pobierze nieodpłatny bilet dodatkowy oraz okaże:
    • paszport, który potwierdza przekroczenie granicy po 24.02.2022 roku, lub
    • dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość oraz:
    • Powiadomienie o nadaniu numeru PESEL, lub
    • bilet kolejowy na przejazd z Ukrainy do Polski, lub
    • Poświadczenie dla obywatela Ukrainy w celu wydania biletu kolejowego.
  • Do bezpłatnych przejazdów uprawnione są także ukraińskie dzieci i młodzież do lat 18, które nie mają żadnych dokumentów uprawniających je do bezpłatnych przejazdów, a podróżują z osobami uprawnionymi do takich przejazdów.
  • Mężczyźni w wielu 18–60 lat, którzy są osobami z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej oprócz dokumentów wskazanych w punkcie 3 muszą okazać dokumenty potwierdzające niepełnosprawność (ważne są także ukraińskie dokumenty). Z obowiązku tego zwolnione są osoby o widocznej niepełnosprawności.

Informacje na temat COVID-19:

14. Czy obywatele Ukrainy, którzy przekraczają polsko-ukraińską granicę muszą przedstawić negatywny wynik testu na COVID-19?

Od 25 lutego osoby, które przekraczają polsko-ukraińską granicę nie muszą przedstawiać na granicy negatywnego wyniku testu na COVID-19. Są też zwolnione z obowiązku odbycia kwarantanny.

15. Czy obywatele Ukrainy mogą się szczepić przeciwko COVID-19?

Od 25 lutego Ministerstwo Zdrowia umożliwiło szczepienie na COVID-19 obywatelom Ukrainy w ramach Narodowego Programu Szczepień przeciw COVID-19. Szczepienia są bezpłatne.

16. Jakie dokumenty trzeba mieć przy sobie, żeby móc się zaszczepić?

Na wizytę szczepienną trzeba ze sobą zabrać dokument tożsamości, który jest podstawą do wystawienia skierowania. Dla osób poniżej 18. roku życia, podczas wizyty szczepiennej musi być obecny rodzic lub opiekun prawny. Koniecznie trzeba mieć przy sobie dokument dziecka ze zdjęciem.

17. Jak się zarejestrować na szczepienie na COVID-19?

Po otrzymaniu e-skierowanie na szczepienie można zarejestrować się na konkretny termin, dzwoniąc na numer specjalnej infolinii 989 lub bezpośrednio w punkcie szczepień. Podczas rejestracji trzeba podać numer dokumentu, który widnieje na e-skierowaniu.

18. Gdzie można się zaszczepić na COVID-19 w Polsce?

W Polsce szczepienie na COVID-19 można przyjąć w wybranych przychodniach, szpitalach, punktach szczepień i aptekach. Ministerstwo Zdrowia opublikowało mapę wszystkich punktów szczepień w Polsce na stronie.

Zakładanie konta bankowego:

19. W jaki sposób założyć konto bankowe?

Aby założyć konto w Polsce, należy udać się do placówki bankowej. Proces zakładania online jest niedostępny dla obywateli Ukrainy na ten moment. Do placówki należy przynieść wymagane dokumenty. W zależności od banku wymagane są inne dokumenty:

  • Alior Bank – wymagane dokumenty: Jeden z dokumentów: paszport ukraiński, polski dokument o nazwie „Karta pobytu”, polski dokument o nazwie „Tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca”.
  • Bank Millennium – wymagane dokumenty: Na ten moment konieczny jest paszport oraz dokument uwiarygodniający potrzebę założenia rachunku (np. umowa o pracę, legitymacja studencka, karta pobytu).
  • Bank Pekao – wymagane dokumenty: Jeden dokument identyfikujący obywatela Ukrainy np. paszport.
  • BNP Paribas – wymagane dokumenty: Tymczasowe Zaświadczenie Tożsamości Cudzoziemca lub paszport, TIN – ukraiński numeru identyfikacji podatkowej oraz polski numer telefonu.
  • Credit Agricole – wymagane dokumenty: Jeden z dokumentów: paszport, karta pobytu, zgoda na pobyt tolerowany, legitymacja szkolna.
  • Getin Bank – wymagane dokumenty: Paszport zagraniczny lub karta pobytu.
  • PKO BP – wymagane dokumenty: Dokument tożsamości lub karta pobytu.

Wraz z uruchomieniem rachunku otrzymujemy dostęp do bankowości elektronicznej i aplikacji mobilnej. W kliku bankach aplikacja wspiera język ukraiński (Pekao, BNP Paribas, Credit Agricole, Getin Bank, PKO BP).

Ważne adresy i telefony dla obywateli Ukraińskich:

20. Bezpłatne infolinie pomocowe dla uchodźców:

  • ogólny telefon do spraw cudzoziemców po ukraińsku: +48 47 721 75 75;
  • ogólny numer interwencyjny: 987;
  • całodobowa infolinia Narodowego Funduszu Zdrowia po polsku i ukraińsku: +48 800 190 590.

22. Teleplatforma Pierwszego Kontaktu (TPK)

  • teleporada medyczna: 800 137 200;
  • od poniedziałku do piątku – od 18.00 do 8.00;
  • w soboty i niedziele oraz inne dni wolne od pracy od 8.00 do 8.00 następnego dnia;
  • infolinia obsługiwana jest w języku polskim, angielskim i ukraińskim

23. Wsparcie psychologiczne

24. Adresy Urzędów

  • Ambasada Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej
    Al. J.Ch. Szucha 7 00-580 Warszawa
    sprawy konsularne i wizowe: +22 621-39-79,
    Ambasada: +48 22 629-34-46 lub 22 622 47 97
  • Urząd ds. Cudzoziemców w Warszawie
    ul. Taborowa 33, 02-699 Warszawa,
    infolinia: +48 47 721 75 75;

Bezpłatne szkoły języka polskiego dla uchodźców:

Platformy online

  • Tutlo – bezpłatne lekcje języka polskiego i angielskiego dla dzieci i dorosłych. Lekcje prowadzone w formie interaktywnych webinariów z lektorami.

Warszawa

Kraków

  • Uniwersytet Jagielloński – Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego organizuje bezpłatne kursy języka polskiego i bezpłatne lekcje indywidualne dla obywateli Ukrainy.
  • Fundacja Będzie Lepiej – bezpłatne zajęcia z języka polskiego

Wrocław

  • ZUwP Koło we Wrocławiu – zajęcia językowe dla dzieci w wieku od 7 do 15 lat.
  • Fundacja Hobbit – organizacją wspierającą uchodźców, na co dzień organizuje czas wolny dla dzieci i młodzieży. Teraz wolontariusze prowadzą dla nich darmowe zajęcia z języka polskiego, a mogą z nich skorzystać również dorośli, którzy przyjdą z dziećmi.
  • Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego – bezpłatne zajęcia dla dzieci i młodzieży z Ukrainy, w wieku od 10 do 18 lat.